พระธาตุมหาชัยองค์เดิม ได้สร้างเสร็จเมื่อ พ.ศ.๒๕๑๘ โดยดำริของหลวงปู่คำพันธ์ โฆสปัญโญ โดยที่สร้างแล้วองค์พระธาตุมีรูปทรงแปดเหลี่ยม ฐานพระกว้าง ๓๒ เมตร ยาว ๓๒ เมตร มี ๒ ชั้น ชั้นล่างสูง ๒.๕๐ เมตร ชั้นบนสูง ๒ เมตร องค์พระธาตุสูง ๑๐.๕๐ เมตร รวมทั้งฐานด้วยสูง ๑๕ เมตร หากนับจนถึงฉัตรด้วยจะสูง ๑๖ เมตร
พ.ศ.๒๕๑๒ ศิษย์ของหลวงปู่คือ พระมหาเฉวต จำพรรษาอยู่ที่นครเวียงจันทร์ ได้เดินทางมาเยี่ยมหลวงปู่ และได้นำเอาพระอรหันต์สารีริกธาตุของพระอัญญาโกญฑัญญะ ปฐมสาวกถวายแก่หลวงปู่ เพราะเห็นว่าหลวงปู่กำลังจะสร้างพระธาตุอยู่
พ.ศ.๒๕๑๔ หลวงปู่ทำพิธีวางศิลาฤกษ์พระธาตุ
พ.ศ.๒๕๑๗ พล.ตำบลท.วศิษฐ์ เดชกุญชร (ยศในขณะนั้น) ได้เดินทางมาตรวจเยี่ยมชุดคุ้มครองตำบล (ช.ค.ตำบล) และชุดปฏิบัติการช่วยเหลือประชาชน ได้มาเห็นองค์พระธาตุเกิดความเลื่อมใส และขอทราบประวัติความเป็นมาขององค์พระธาตุตลอดจนการก่อสร้าง ได้นำความไปกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (ขณะนั้นดำรงตำแหน่งนายตำรวจประจำราชสำนัก)
ต่อมาเมื่อวันที่ ๒๕พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๑๘ ซึ่งเป็นวันวิสาขบูชา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ ได้เสด็จพระราชดำเนินทรงนำพระบรมสารีริกธาตุมาบรรจุไว้ที่องค์พระธาตุมหาชัย และทรงเวียนเทียนรอบองค์พระธาตุด้วยพระองค์เอง พร้อมด้วยข้าราชบริพาร และพสกนิกร
พระธาตุองค์ปัจจุบันเป็นพระธาตุที่หลวงปู่คำพันธ์ ดำริที่จะสร้างองค์พระธาตุรอบองค์เดิม ให้มีระยะห่างจากองค์เดิม ๑ เมตร และจะมีความสูงรวมทั้งฐานด้วยจะสูง ๓๗ เมตร มีความหมายเป็นปริศนาธรรมมคือ แปดเหลี่ยม หมายถึงมรรคมีองค์แปด และที่สูง ๓๗ เมตร หมายถึงธรรมเป็นเครื่องตรัสรู้ ๓๗ ประการ
มรรคแปดได้แก่สัมมาทิฎิฐิ ความเห็นชอบ, สัมมาสังกัปปะ ความดำริชอบ, สัมมาวาจา เจรจาชอบ, สัมมากัมมันตะ ทำการงานชอบ, สัมมาอาชีวะ เลี้ยงชีพชอบ, สัมมาวายามะ ความเพียรชอบ, สัมมาสติ ระลึกชอบ และสัมมาสมาธิ ตั้งใจชอบ
ส่วนโพธิปักขิยธรรม ๓๗ ประการคือ ธรรมอันเป็นเครื่องตรัสรู้ได้แก่ สติปัฏฐาน ๔ สัมมัปปธาน ๔, อิทธิบาท ๔, อินทรีย์ ๕, พละ ๕, โพชฌงค์ ๘ และมรรค ๘
ซึ่งการสร้างครอบครั้งนี้ทางวัดต้องทำหนังสือถึงสำนักพระราชวัง เพื่อขออนุญาตฺสร้างพระธาตุเจดีย์ครอบองค์เดิม เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในวาระที่พระองค์ทรงครองราชย์ครบ ๕๐ ปี ในปี พ.ศ.๒๕๓๙ ภายในวัดยังมีกุฎฺหลวงปู่คำพันธ์ หอระฆัง โรงเรียนพระปริยัติธรรม ศาลาการเปรียญ ในศาลามีรูปเหมือนของหลวงปู่ ภายในศาลาการเปรียญมีพระพุทธชินราชจำลอง ตามฝาผนังจะเป็นจิตรกรรมฝาผนัง เขียนภาพในพุทธประวัติ ในอุโบสถมีพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์มหาชัยจำลองมาจากองค์จริงที่อยู่บนกุฎิหลวงปู่ เป็นพระประธาน มีพระพุทธรูปยืนที่แกะสลักจากไม้สะเดา ซึ่งใหญ่ที่สุดในประเทศไทย และในอุโบสถยังมีภาพพุทธประวัติ ภาพการอพยพมาสร้างหมู่บ้าน การสร้างพระธาตุ และการเสด็จมาบรรจุพระบรมธาตุของพระเจ้าอยู่หัว วัดพระธาตุมหาชัย ตำบลมหาชัย อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม ๔๘๑๖๐
คาถาบูชาพระธาตุมหาชัย ของคนเกิดวันพุธกลางวัน คือ “ปิ สัม ระโล ปุ สัต พุท” ให้สวดบูชา ๑๗ จบ
ชื่อคาถาพระนารายณ์เลื่อนสมุทร ใช้เสกปูนสูญผี
คาถาบูชาพระธาตุมหาชัย ของคนเกิดวันพุธกลางคืน คือ “คะ พุท ปัน ทู ธัม วะ คะ” ให้สวดบูชาวันละ ๑๒ จบ ชื่อคาถาพระนารายณ์พลิกแผ่นดิน ใช้ทางแก้ความผิด
ใครจะเกิดวันไหนก็ตาม หากได้มีโอกาสไปนมัสการพระธาตุมหาชัย และจะได้อานิสงฆ์ประสบชัยชนะในชีวิต
สิ่งของบูชาพระธาตุ มีข้าวตอก น้ำอบ ข้าวเหนียวปิ้ง ดอกบัว ธูป ๑๗ ดอก หรือ ๑๒ ดอก สุดแล้วแต่จะเกิดเวลากลางวัน หรือกลางคืน เทียนขาว ๒ เล่ม